Çoğumuzun başından küçük ya da büyük bir trafik kazası hikayesi geçmiştir.
Bilindiği üzere, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 85.1. maddesine göre; bir motorlu aracın işletilmesi, bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracı işletenlerin zarardan sorumlu olacağı hükme bağlanmıştır. Aynı Kanunun 91. maddesinde motorlu araç işletenlerin, bu Kanunun 85.1 maddesine göre olan sorumluluklarının karşılanmasını sağlamak üzere mali sorumluluk sigortası yaptırmalarının zorunlu olduğu belirtilmiştir.
Karayolları Trafik Kanununun 99. maddesinde, sigorta nedeniyle hak sahibi olan kişinin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası genel şartlarıyla belirlenen belgeleri, sigortacının merkez veya kuruluşlarından birine ilettiği tarihten itibaren 8 iş günü içerisinde sigortacıların sigorta sınırları içerisinde kalan miktarı hak sahibine ödemek zorunda olduğu düzenlenmiştir.
Yine Karayolları Trafik Kanunu’nun 97. Maddesinde, kural olarak önce sigorta kuruluşuna yazılı olarak başvuru öngörülmekte ve başvurunun yapılan başvurudan itibaren 15 gün içinde yazılı olarak cevaplanmaması veya verilen cevabın talebi karşılamadığına ilişkin uyuşmazlık olması halinde zarar görenin dava açabileceği ya da tahkim yoluna başvurabileceği öngörülmüştür.
Bu aşamada şunu da ekleyelim; 2019 yılında yürürlüğe giren düzenleme ile Türk Ticaret Kanunu gereği, konusu bir miktar paranın ödenmesi olan alacak ve tazminat davalarında, dava açılmadan önce arabulucuya başvurulmuş olması dava şartı olarak belirlenmiştir. Sigorta uyuşmazlıklarında, karşı taraf bir sigorta şirketi ve davaların çoğu para alacağına ilişkin olduğundan, dava açmadan önce arabulucuya başvurulmalıdır.
5684 sayılı Sigortacılık Kanununda, sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkların tahkim yoluyla çözümlenmesine yönelik hükümler yer alır. Sigorta hukukunda tahkim yoluyla “sigorta sözleşmesinden veya hesaptan faydalanacak kişiler ile hesaplama sırasında doğan uyuşmazlıkların çözümü” hedeflenmektedir. Uyuşmazlık, ya sigorta sözleşmesinden ya da yapılan alacak ya da tazminat hesabındaki anlaşmazlıktan doğmuş olmalıdır.
Sigorta uyuşmazlıklarının çözümlenmesi için, Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği nezdinde “Sigorta Tahkim Komisyonu” kurulmuştur. Komisyonun merkezi İstanbul’dadır. Tahkimde bir uyuşmazlığı sonlandırmak üzere bir sigorta hakemi, bir de uyuşmazlığın usulüne uygun olup olmadığına dair ön inceleme yapan sigorta raportörü bulunmaktadır.
Öte yandan, kasko poliçelerine dair tahkim komisyonuna başvurulabilmesi için ilgili sigorta kuruluşunun tahkimden önce sigorta tahkim sistemine üye olması gerekir.
Zorunlu Trafik Sigortası poliçeleri bakımından ise, bu sisteme üye olma şartı yoktur. Yani zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamında yaşanan uyuşmazlıklar doğrudan tahkime götürülebilir.
Sigortalı, sigorta ettiren veya sorumluluk sigortalarında zarar gören kişi, sigorta kuruluşuna yazılı başvuru yaptıktan sonra aralarında oluşan anlaşmazlığın çözümü için Komisyona kendisi ya da avukatı aracılığı ile başvurabilir.
Komisyona başvuru sırasında,
uyuşmazlık miktarı 5.000 TL’ye kadar olan uyuşmazlıklarda başvuru ücreti 100 TL;
5.001- 15.000 TL arası uyuşmazlıklarda 250 TL;
15.001-20.000 TL arası uyuşmazlıklarda 350 TL;
20.001 TL ve üzeri uyuşmazlıklarda ise başvuru ücreti uyuşmazlık tutarının %1,5’i (en az 350 TL olmak üzere) başvuru ücreti olarak alınmaktadır.
Hakemler, Komisyon tarafından görevlendirildikleri tarihten itibaren en geç dört ay içinde karar vermek zorundadır. Dört ay içinde bir karar verilmediği takdirde, artık bir tahkim sözleşmesine dayanmadıklarından dolayı karar verseler dahi, geçersiz sayılır ve uyuşmazlığın yetkili mahkeme tarafından çözümü gerekir. Bu dört aylık süre, tarafların tahkim sürecindeki açık ve yazılı muvafakatleri ile uzatılabilir.
Sigorta Kanunu’nun 30.17 maddesi gereğince “talebi kısmen ya da tamamen reddedilenler aleyhine hükmolunacak vekalet ücreti, Avukatlık Asgarî Ücret Tarifesinde belirlenen vekalet ücretinin beşte biridir” kadardır. Amaçlanan ise dava yerine tahkim uygulamasının teşvik edilmesidir.
Tahkim kararlarına karşı itiraz ve temyiz yolu da düzenlenmiştir. 5.000 TL’nin altındaki uyuşmazlıklar hakkında verilen hakem kararları kesindir. 5.000 TL ve üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında verilen kararlara karşı Tahkim Komisyonuna, kararın bildirim tarihinden itibaren 10 gün içerisinde itiraz edilebilir. İtiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Ancak uyuşmazlık 40.000 TL ve üzerinde ise itiraz üzerine verilen kararlar için temyiz kanun yoluna başvurulabilmektedir.
Görüldüğü üzere, trafik kazalarında, sigorta kuruluşuna yazılı başvuru yapıldıktan sonra, hasar veya tazminat bakımından uyuşmazlık olduğunda iki yol karşımıza çıkmaktadır.
İlki; işin sigorta şirketiyle ilgili bir uyuşmazlık olduğundan ticari olması ve bir para alacağına ilişkin olması nedeniyle arabulucuya başvurulması ve anlaşma sağlanamaması halinde dava açılması durumudur.
İkinci yol ise tahkim yoluna başvurularak, belki de daha kısa zamanda uyuşmazlığın çözümünün istenmesidir.
Faydalı olması dileğiyle…
Av. Aslıhan Gürbüz Sevim - Av.Arb. Hasan Emre Çavuşoğlu
Kasım 2021
#trafikkazası #trafiksigortası #tazminat #hasar #alacak #sigorta #zorunlutrafiksigortası #zorunlumalimesuliyetsigortası #tahkim #arabuluculuk
Yararlanılan Kaynaklar