Bir alacak davasında, alacağı hangi mahkemeden talep etmeniz gerektiği konusunda karışıklık yaşamanız mümkündür. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununda malvarlığına ilişkin davalarda genel olarak görevli mahkeme, Asliye Hukuk Mahkemesidir. Diğer taraftan belirtmek gerekir ki, mahkemelerin görevine ilişkin husus kamu düzenindendir ve davanın her aşamasında hakim tarafından kendiliğinden incelenir.
Fakat sözleşmenin taraflarından biri, eğer 2014 yılında yürürlüğe giren 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun kapsamında “tüketici” olarak tanımlanabiliyorsa, o zaman bu tür bir davaya bakma görevi, özel olarak görevli olan tüketici mahkemelerine ait olacaktır.
Tüketici, bir mal veya hizmeti, ticari veya mesleki olmayan amaçlarla edinen, kullanan, yararlanan gerçek veya tüzel kişidir. Kişinin, kendi özel veya kişisel kullanımı mal ya da hizmeti talep etmesi ve edinmesi, nihai tüketen olması, mesleki veya ticari amacı olmadan hareket etmesi tüketici olarak belirlenmesinde önemlidir. Bir kişinin tüketici sıfatını kazanması, kişinin sözleşme yaptığı sırada hangi amaçla hareket etmiş olduğuna da bağlıdır.
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun amacı zayıf durumda olan tüketiciyi korumaktır. Tüketici mahkemelerindeki davaların konusu tüketici işlemleridir. Tüketici işlemi, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunun 3.l maddesinde; “mal veya hizmet piyasalarında kamu tüzel kişileri de dâhil olmak üzere ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden veya onun adına ya da hesabına hareket eden gerçek veya tüzel kişiler ile tüketiciler arasında kurulan, eser, taşıma, simsarlık, sigorta, vekâlet, bankacılık ve benzeri sözleşmeler de dâhil olmak üzere her türlü sözleşme ve hukuki işlem” şeklinde tanımlanmıştır.
Kişilerin, ticari veya mesleki amaçlarla hareket eden satıcı ya da hizmet sağlayan gerçek veya tüzel kişiler ile akdetmiş oldukları tüm sözleşmeler tüketici işlemi olarak görülmekte ve Tüketici Mahkemelerinin görev alanına girmektedir.
Kendi özel kullanımı için tekne alan biri tüketici sıfatını kazanır, ancak, ticari amaçla su dağıtmak için zorluklarla ticari araç alan kişi tüketici sayılamaz.
Dükkanda dolaşırken raflardan birinin müşterinin üzerine düşmesi nedeniyle açılacak davada, müşterinin henüz sözleşmenin kurulması aşamasında, orada bulunması nedeniyle, Tüketici mahkemesinde davanın görülmesi gerektiğine ilişkin Yargıtay Kararı bulunmaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 01.12.2010 tarihli, 2010/13-593 E., 2010/623 K.)
Diğer taraftan, kaçak elektrik bedelinden kaynaklanan bir talep tüketici mahkemesinin görevine girmez. Çünkü ortada kurulmuş bir sözleşme yoktur.
Tüketici mahkemelerinde açılacak davalarda genel olarak, Ticaret Bakanlığı, tüketiciler ve tüketici örgütleri davacı olarak yer alabilmektedir. Satıcı ya da sağlayıcının davacı olması ancak tüketici hakem heyeti kararlarına itiraz halinde mümkündür.
Konut veya tatil amaçlı satın alınan taşınmazlarda ortaya çıkan ayıplardan doğan uyuşmazlıklar, Tüketicinin Korunması Hakkında Kanunu’nun 3. maddesi gereği Tüketici Mahkemesinde görülür.
Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmetleri sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ile kat karşılığı inşaat sözleşmesinin yüklenici tarafı ile üçüncü kişiler arasında kurulacak taşınmaz satış sözleşmelerinden doğacak uyuşmazlıklarda Tüketici Mahkemeleri görevlidir. Ancak, taşınmazı satan bu işi ticari amaçla yapmıyorsa, davanın görüleceği yer Asliye Hukuk Mahkemesidir.
Satıcı ya da sağlayıcının borcunu ifa etmemesi ya da gereği gibi ifa etmemesinden doğan uyuşmazlıklar genel olarak Tüketici Mahkemelerinin görevi içerisindedir. Sözleşmenin sonlandırılarak, tüketicinin tazminat talep etmesi halinde, yine Tüketici Mahkemesi görevli olur.
Yukarıda açıklandığı üzere, her ne isim altında olursa olsun satıcı, sağlayıcı, banka, kredi veren ticari ve mesleki faaliyet kapsamında işlem yapan gerçek veya tüzel kişilerin sattığı mal veya sağladığı hizmetin, kim tarafından ve ne için alındığı belirlenerek mahkemenin görevine karar verilmelidir.
Faydalı olsun, umarım…
Av.Aslıhan Gürbüz Sevim
Şubat 2021
Yararlanılan Kaynaklar
© Bu sitedeki yazılar, yazar adı ve site kaynak gösterilmeden kullanılamaz.